De toekomst van Office 365 Development

In de eerdere blogreeks over Microsoft Ignite 2017 zijn we vooral ingegaan op de mogelijkheden van het Office 365 platform. Maar wat nu als de standaard opties niet helemaal passend zijn? In dat geval biedt Office 365 ook uitgebreide mogelijkheden om het platform te verrijken met maatwerk. In deze blog lees je meer over de maatwerk-opties binnen Office 365 en de aankondigingen die hierover zijn gedaan tijdens Microsoft Ignite 2017.

Office 365 Developer platform

Office 365 is op zich al een uitgebreide set aan tools en oplossingen die ook nog eens blijft groeien. Ondanks dat, kan het natuurlijk zo zijn dat er voor jouw specifieke vraagstuk (nog) geen passende oplossing beschikbaar is binnen de standaard set van tools en oplossingen. Office 365 biedt als development platform vier stromingen aan, om het platform verder te verrijken.

• Microsoft AppSource: een app store waar kant en klare Office 365 applicaties gekocht kunnen worden.
• Low-code / no-code oplossingen: Met behulp van standaard binnen Office 365 aanwezige tools als PowerApps, Flow en PowerBI kunnen geavanceerde bedrijfstoepassingen ontwikkeld worden.
• Op basis van een referentie oplossing: Microsoft biedt voor verschillende branches standaardoplossingen, op basis waarvan een ontwikkelaar een bedrijfsspecifieke toepassing kan ontwikkelen.
• Volledig maatwerk: Binnen het Office 365 platform is het ook mogelijk om volledige maatwerkoplossingen te bouwen. Dat kan gaan om extern gehoste oplossingen (bijvoorbeeld op Azure) of om client side oplossingen. Microsoft biedt diverse API’s aan om maatwerkoplossingen mogelijk te maken.

Figuur 1: Realizing value from the Office 365 Platform

Waar er bij SharePoint 2013 nog vooral gebruik werd gemaakt van server side oplossingen, wordt met de huidige tooling vooral gebruik gemaakt van moderne web technologie en client side oplossingen via bijvoorbeeld Javascript. Een flinke omslag, maar noodzakelijk om toekomstbestendige oplossingen te garanderen.

Maatwerk binnen Office 365 kan op een aantal min of meer vaste plekken (Canvases) ontsloten worden. Microsoft maakt daarin de volgende onderverdeling:

• Documents: Bijvoorbeeld een App voor Office.
• Conversations: Bijvoorbeeld een bot binnen een Team of via Skype for Business.
• Pages: Bijvoorbeeld als pagina binnen SharePoint of als tab binnen een Teams.
• Standalone web and device apps: Bijvoorbeeld als app binnen SharePoint, als website waar data uit Office 365 wordt getoond of als mobiele app.

Figuur 2: Office 365 Developer Platform

Als centrale bron van data dient de Microsoft Graph, het REST endpoint waarmee (bijna) alle data binnen Office 365 beschikbaar wordt gemaakt. Uiteraard gebeurt dat op een veilige manier, waarbij Azure Active Directory zorgt voor alle security-zaken.

SharePoint Framework

Het SharePoint Framework is het nieuwe model voor het ontwikkelen van pagina’s en webparts binnen SharePoint. Waar voorheen vooral gebruik gemaakt werd van server side oplossingen, werkt het SharePoint Framework met client side technologie. Hierdoor wordt het mogelijk om zo webparts te maken die niet alleen sneller werken, maar ook nog eens beter integreren met de pagina’s. Waar het eerder weleens problematisch was om SharePoint oplossingen te combineren met een responsive design, is dat in combinatie met het SharePoint Framework geen enkel probleem meer.

Figuur 3: SharePoint Framework Tools

Microsoft maakt zelf voor hun oplossingen gebruik van het SharePoint Framework. Teams is gebouwd met behulp van het Framework, net als de modern pages in SharePoint. Nieuw op Ignite 2017 was de aankondiging van Framework extensions, waarmee het mogelijk wordt om eigen headers en footers aan modern SharePoint pages toe te voegen.

PowerApps, PowerBI, Flow en Azure Logic Apps

Met PowerApps kan je formulieren maken binnen Office 365. PowerApps geeft je de mogelijkheid om op een eenvoudige manier complexe formulieren te ontwikkelen. Deze formulieren kun je vervolgens op diverse manieren ontsluiten onder andere via de PowerApps app of via een mobiele app. PowerApps is niet nieuw, het maakt al een tijdje onderdeel uit van de toolset van Office 365. Wel nieuw is dat je PowerApps binnenkort ook kunt gebruiken om lijstformulieren in SharePoint aan te passen. Ook is het op korte termijn mogelijk om PowerApps te gebruiken binnen teams en komt er voor SharePoint een webpart beschikbaar waarmee je PowerApps kunt ontsluiten.

PowerBI is de Business Intelligence applicatie van Office 365 die je kunt gebruiken om data uit vele bronnen te visualiseren. Binnen SharePoint komt er een nieuw webpart beschikbaar voor het ontsluiten van PowerBI toepassingen.

Flow en Azure Logic Apps zijn workflow tools, waarmee je businesslogica in PowerApps kunt bouwen. Door de verschillende tools te combineren kun je zogenaamde no-code / low code business applicaties bouwen. Nieuw in Flow is onder andere dat Flow ook beschikbaar komt voor OneDrive, dat er de mogelijkheid komt om op een eenvoudige manier Flows te starten en dat Microsoft diverse verbeteringen doorvoert aan de workflows van standaarddocument en item review.

Figuur 4: PowerApps

Bot Framework

Met het Microsoft Bot Framework kunnen allerlei chatbots gemaakt worden. Chatbots kunnen gebruikt worden voor het ondersteunen van bedrijfsprocessen, zoals het plannen van afspraken, het opzoeken van gegevens in systemen of voor het publiceren van documenten. Het Bot Framework kan gecombineerd worden met de kunstmatige intelligentie oplossingen van Azure Cognititive Services of Luis. Luis is bedoeld om een bot op een natuurlijke manier met taal om te laten gaan. Azure Cognitive Services kan ingezet worden voor onder andere interpretatie van afbeeldingen of het slim zoeken van informatie uit diverse bronnen.

Graph API

De Graph API is een REST webservice en is het startpunt om informatie uit de verschillende applicaties en tool binnen Office 365 via één centrale toegang te ontsluiten. Via de Graph kunnen onder andere bestanden, Office 365 Groups, mailberichten, gegevens over personen, conversaties en gegevens over gebruik van Office 365 ontsloten worden. De informatie uit de Graph kun je vervolgens weer gebruiken in PowerApps, Flow, Azure of in een ander maatwerk.  

Figuur 5: Graph API

Op Microsoft Ignite 2017 zijn diverse aankondigingen gedaan rondom de Graph. Nieuw is de ontsluiting van items en bestanden uit lijsten en bibliotheken en de ontsluiting van gedeelde kalenders, contacten en e-mail folders vanuit Exchange. Microsoft blijft de Graph verder uitbreiden, zodoende wordt de Graph voor ontwikkelen van oplossingen binnen Office 365 steeds belangrijker. 

SharePoint Patterns and Practice

Het SharePoint Patterns and Practice (PnP) initiatief is een open source initiatief waarin Microsoft samenwerkt met ontwikkelaars van over de hele wereld. SharePoint kent al jarenlang een zeer actieve community van SharePoint developers waarbinnen veel informatie wordt uitgewisseld. PnP geeft hier meer vorm aan. Waar SharePoint het basisproduct is, is PnP een extra laag eroverheen. Als het ware de kers op de taart. PnP zorgt voor allerlei oplossingen waar SharePoint zelf (nog) niet of niet afdoende in voorziet, zoals additionele tooling, herbruikbare componenten, standaardoplossingen en documentatie.

Figuur 6: PnP

De toekomst van Office 365 Development

De grootste bedreiging voor Office 365 development is misschien wel Office 365 zelf. Office 365 wordt steeds completer en de oplossingen gaan, zoals we in de vorige blogs hebben beschreven, steeds beter met elkaar samenwerken. Toch zal ‘de standaard’ niet voor iedereen een passende oplossing kunnen bieden. Er zullen altijd scenario’s blijven waarin maatwerk noodzakelijk is. Het is daarom goed om te zien dat de mogelijkheden om maatwerk te integreren met Office 365 steeds uitgebreider worden en dat moderne web-standaarden worden omarmt. Office 365 kan hierdoor op een duurzame manier ondersteuning bieden bij jouw bedrijfsprocessen. De toekomst ziet er, ondanks of juist door de cloud, zonnig uit!